Bộ trưởng Nhạ đã trao đổi với báo chí xung quanh kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2020.

- Sau 5 lần tổ chức kỳ thi THPT quốc gia với mục tiêu xét tốt nghiệp và xét tuyển đại học, năm nay Bộ lại tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT và giao cho địa phương tổ chức. Vì sao lại có sự thay đổi, thưa Bộ trưởng?

- Trước diễn biến phức tạp của Covid-19 tại Việt Nam, thực hiện nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3, Bộ đã tổ chức nghiên cứu, dự thảo các phương án thi, xét công nhận tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học năm 2020. Phương án cuối cùng nhận được sự ủng hộ của đại diện Ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, Bộ Tư pháp và Văn phòng Chính phủ, được Thủ tướng cơ bản thống nhất. 

Phương án tổ chức kỳ thi không có nhiều thay đổi so với năm 2019. Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn ra đề thi, xây dựng và cung cấp phần mềm chấm thi, thí sinh vẫn dự thi ngay tại địa phương. Nội dung thi nằm trong chương trình học sau tinh giản theo tinh thần "học gì thi nấy". Các bài thi, điểm thi môn thành phần trong bài tổ hợp Khoa học tự nhiên (Lý, Hóa, Sinh) và Khoa học xã hội (Sử, Địa, Giáo dục công dân) về cơ bản vẫn như năm 2019. Các trường đại học vẫn có thể sử dụng kết quả kỳ thi này để làm căn cứ tuyển sinh.

Điểm khác biệt đáng kể là nội dung thi giới hạn theo chương trình đã tinh giản, độ khó của đề sẽ được điều chỉnh để phù hợp với điều kiện dạy, học trong tình hình dịch bệnh và mục đích chính là xét tốt nghiệp THPT, đánh giá chất lượng giáo dục phổ thông trên mặt bằng chung của cả nước, thời gian thi rút ngắn.

Ngoài ra, thay vì Bộ Giáo dục và Đào tạo phải điều động gần 50.000 cán bộ, giảng viên đại học về coi thi, chấm thi, giám sát, thanh tra chấm thi như những năm gần đây thì năm nay Bộ chỉ điều một số lượng nhỏ về để phù hợp với yêu cầu phòng chống dịch bệnh. UBND cấp tỉnh sẽ chủ trì tổ chức, chịu trách nhiệm về sự an toàn, nghiêm túc, chất lượng của kỳ thi tổ chức tại địa phương.

Bộ đang tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện, sớm ban hành quy chế thi tốt nghiệp THPT, quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2020 theo chỉ đạo của Thủ tướng.

- Ngày 22/4, Bộ Giáo dục và Đào tạo thông báo mỗi bài thi tổ hợp Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội chỉ có một đầu điểm, nhưng sau đó lại tách thành ba đầu điểm như mọi năm. Căn cứ nào Bộ lại thay đổi quyết định?

- Việc sử dụng bài thi tổ hợp Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội trong kỳ thi tốt nghiệp THPT là hướng tới mục tiêu đánh giá toàn diện, khắc phục tình trạng học lệch trong một bộ phận học sinh. Mặt khác để phù hợp với mục đích của kỳ thi nghiệp THPT, ban đầu Bộ chủ trương chấm các môn thành phần trong bài thi tổ hợp và chỉ tính một đầu điểm.

Tuy nhiên, trước bối cảnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp, học sinh đã học, ôn tập theo các môn để xét tuyển vào đại học và không muốn gây tâm lý lo lắng cho các em, Bộ quyết định bài thi tổ hợp tính một đầu điểm để xét tốt nghiệp nhưng vẫn được chấm, công bố điểm môn thi thành phần. Quy định này cũng tạo thuận lợi cho các trường đại học, cao đẳng tuyển sinh. 

Nhân đây, tôi đề nghị các đại học, học viện, cao đẳng cần tính toán thận trọng phương án tuyển sinh, không gây hoang mang cho học sinh. Tôi đang chỉ đạo xây dựng quy chế tuyển sinh đảm bảo tinh thần tự chủ đại học, nhưng phải đề cao trách nhiệm giải trình, minh bạch và chia sẻ với khó khăn của học sinh, phụ huynh trong bối cảnh bị ảnh hưởng nặng nề của Covid-19. 

- Việc giao kỳ thi tốt nghiệp THPT về cho địa phương làm dấy lên lo ngại về tính trung thực của kết quả thi. Bộ có giải pháp gì để đảm bảo kỳ thi được tổ chức nghiêm túc?

- Điều chỉnh một số điểm của phương án thi là tình thế bắt buộc trong bối cảnh học sinh không thể học tại trường trong thời gian dài do dịch bệnh và Luật Giáo dục 2019 có hiệu lực từ ngày 1/7. Mặc dù giao về cho địa phương tổ chức, Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn chỉ đạo sát sao, giám sát chặt chẽ để kỳ thi diễn ra nghiêm túc, trung thực, bảo đảm kết quả thi chính xác, khách quan, tin cậy.

Chúng tôi đang lên các phương án để giám sát chặt chẽ các khâu, đặc biệt là công tác coi thi, chấm thi tại địa phương, không thể vì dịch bệnh mà lơ là, buông lỏng. Đặc biệt, năm nay Bộ sẽ đối sánh kết quả thi tốt nghiệp với điểm học bạ của học sinh để qua đó đánh giá thực chất chất lượng giáo dục phổ thông, tính trung thực trong tổ chức kỳ thi của địa phương.

Do kỳ thi tốt nghiệp THPT nhằm đánh giá chất lượng giáo dục sau 12 năm học của học sinh nên đề thi vẫn có sự phân hóa phù hợp để phân loại học sinh giỏi, khá, trung bình, yếu. Mức độ phân hóa giảm so với các năm trước nhưng vẫn đảm bảo được phân loại học sinh nên các trường đại học, cao đẳng có thể sử dụng kết quả để xét tuyển.

Tôi đã chỉ đạo các đơn vị chức năng của Bộ tổ chức xây dựng đề thi tham khảo cho kỳ thi tốt nghiệp THPT và sẽ sớm công bố để giúp giáo viên, học sinh có định hướng trong dạy học, ôn tập, yên tâm học tập.

- Bộ trưởng nhắn gửi gì với giáo viên và học sinh khi quay trở lại trường học tập, chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT?

- 2020 là năm khó khăn không chỉ với ngành giáo dục mà còn với cả nước. Suốt thời gian qua, mỗi giáo viên, học sinh và toàn ngành đã thể hiện nỗ lực, khắc phục khó khăn để cùng cả nước vừa phòng chống dịch bệnh, vừa tổ chức dạy và học, thực hiện tốt phương châm "tạm dừng đến trường, không dừng học".

Những nỗ lực này đã được Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao tại phiên họp Thường trực Chính phủ ngày 22/4. Thay mặt lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, tôi chân thành cảm ơn lãnh đạo Đảng, Chính phủ, các địa phương và cơ quan đoàn thể, người dân, phụ huynh đã quan tâm chỉ đạo, chia sẻ, hỗ trợ ngành giáo dục khắc phục khó khăn, thực hiện nhiệm vụ trong đại dịch.

Những ngày tới đây, khi học sinh trở lại trường học tập, sẽ có nhiều việc hơn nữa, một mặt vừa đảm bảo an toàn cho học sinh, giáo viên, mặt khác phải nỗ lực thực hiện các mục tiêu năm học, trong đó có tổ chức tốt kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2020.

Tôi mong mỗi cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh tiếp tục cố gắng, thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng chống dịch, hoàn thành tốt chương trình giáo dục còn lại của năm học. Với học sinh lớp 12, tôi mong các em sẽ chăm chỉ học tập, vững tâm để có kết quả tốt nhất, đạt được ước mơ mà mình theo đuổi.